Er bestaan verschillende soorten plastic. Elke soort plastic wordt gemaakt op basis van verschillende grondstoffen. De ene soort is schadelijker voor mens en milieu dan de andere soort. Op sommige producten (vaak op de onderkant) vind je een plastic code. Deze code geeft aan van welk soort plastic het product is gemaakt.
Plastic codes bedacht door industrie
Wat belangrijk is om te weten is dat: de plastic nummers of codes zijn bedacht door de plastic industrie. Het wordt gebruikt om plastic eenvoudiger te kunnen recyclen. De codes geven geen betrouwbare indicatie over veiligheid of gifstoffen. Een fabrikant is namelijk niet verplicht om aan te geven welke grondstoffen een plastic soort allemaal exact bevat. En deze plasticsoorten kunnen additieven bevatten die niet vermeld hoeven te worden.
Plastic soorten overzicht
Onderstaand een overzicht van de plastic codes. Daaronder vind je voor elke soort de bijbehorende risico’s en in welke producten ze voorkomen.
- PET of PETE (enigzins vermijden)
- HDPE (relatief veilig)
- PVC (vermijden)
- LDPE (relatief veilig)
- PP (relatief veilig)
- PS (vermijden)
- Overig (vermijden)
1. PET of PETE (polyethyleen tereftalaat) / Polyester
Veiligheid:
Enigzins vermijden
Veelal gebruikt voor:
Voor plastic flessen voor o.a. water, frisdrank, olijfolie, mondwater, ketchup. Maar ook voor koekverpakkingen, verpakkingen van magnetronmaaltijden, vloerbedekking. PET wordt ook gebruikt voor kleding. Echter wordt hiervoor de naam polyester gebruikt.
Risico’s:
PET is geschikt voor eenmalig gebruik. Het beschadigt snel en hierdoor lekken eenvoudig gifstoffen aan de inhoud van de verpakking. PET plastic bevat o.a. antimoon(III)oxide. Bij proefdieren is gebleken dat deze stof kankerverwekkend is. Het is nog onbekend of dit effect ook voor mensen geldt. Uit onderzoek blijkt dat gerecycled PET plastic meer potentieel gevaarlijke chemicaliën lekt dan ‘nieuw’ PET plastic. Vanaf 2030 moet PET plastic wettelijk minimaal 30% gerecycled plastic bevatten. (Sport)kleding en sokken gemaakt van polyester en spandex kan BPA bevatten.
Hoe vermijden?
Veel mensen kopen waterflesjes in de supermarkt en vullen deze opnieuw met water. Deze flesjes zijn echter bestemd voor eenmalig gebruik, niet voor langdurig navullen. Daar zijn ze niet voor gemaakt. Des te ouder de fles (en beschadigingen) des te hoger te kans op antimoon(III)oxide in het water in de fles. Koop een glazen waterfles of bidon. Zorg voor een grote opening (de hals van de fles). Dan kan je de fles goed schoonmaken of zelfs in de vaatwasser plaatsen. Vermijd kleding gemaakt van spandex en polyester.
2. HDPE (High Density Polyethylene (PE))
Veiligheid:
Relatief veilig
Veelal gebruikt voor:
Plastic melk flessen (bijv: 2 liter uitvoeringen), shampoo flessen, speelgoed, afwasmiddel flessen, auto onderdelen, vuilniszakken, plastic bewaarbakjes en diepvriesbakjes.
Risico’s:
Dit wordt gezien als een van de veiligere varianten. Er zijn onderzoeken die aantonen dat wanneer deze plastic soort in UV licht word geplaatst de stof Nonylfenol lekt aan de inhoud van de verpakking. Nonylfenol is een hormoonverstorende stof net als BPA. Maar dit wordt nog niet voldoende onderbouwd.
Hoe vermijden?
Veel van bovengenoemde producten kan je niet vermijden, want het is verpakkingsmateriaal van producten. Zo koop je de producten in de supermarkt. Maar je kan thuis wel voedsel bewaren in glazen bakjes i.p.v. in plastic bakjes. Kies dan wel voor glazen bakjes met deksels van PP plastic (zie hieronder omschreven). Glazen bakjes met glazen deksel zijn niet (ik kan ze nergens vinden) te koop. Waarschijnlijk omdat een glazen deksel niet goed afsluit.
3. PVC of Vinyl (Polyvinyl Chloride)
Veiligheid:
Volledig vermijden
Veelal gebruikt voor:
Douchegordijnen, opblaasbare zwembandjes & luchtbedden, vinyl vloerbedekkingen (in de volksmond “zeil” genoemd), shampooflessen, medische producten zoals bloedzakken. En voor de watertoevoer in huis wordt gebruik gemaakt van grijze PVC buizen.
Risico’s:
Vermijd deze plastic soort. Een van de belangrijkste bestanddelen zijn ftalaten. Dit is een weekmaker die ervoor zorgt dat het plastic buigzaam is. Er wordt al lange tijd gewaarschuwd voor weekmakers. Het zijn hormoonverstoorders die kunnen leiden tot o.a. onvruchtbaarheid. Sinds 2004 zijn ftalaten verboden in kinderspeelgoed.
Tip:
Twijfel je of een product van PVC is gemaakt? Vaak herken je de geur snel. Die is namelijk vrij specifiek en sterk. Denk aan de geur van een opblaasbaar luchtbed.
Hoe vermijden?
Koop producten en zeker speelgoed en sexspeeltjes van merken die in de EU worden geproduceerd. De kwaliteitscontroles hierop zijn strenger dan op producten die je zelf importeert uit Aziatische landen via bijvoorbeeld AliExpress.
4. LDPE (Low Density Polyethylene(PE))
Veiligheid:
Relatief veilig
Veelal gebruikt voor:
Coating (polymeer) op binnenkant van kartonnen melk- en yoghurtpakken, coating van binnenzijde papieren drinkbekertjes, speelgoed, knijpflessen (bijvoorbeeld honing of sauzen), huishoudfolie, plastic tassen.
Risico’s:
Er zijn onderzoeken die aantonen dat wanneer deze plastic soort in UV licht word geplaatst de stof Nonylfenol lekt aan de inhoud van de verpakking. Net als bij HDPE. Nonylfenol is een hormoonverstorende stof net als BPA. Maar dit wordt nog niet voldoende onderbouwd.
Hoe vermijden?
Gebruik op je werk koffiebekers van glas, steen of porselein. Gebruik glazen bakjes om eten in te bewaren of in te vriezen. Bij biologische winkels of bij de lokale boer kan je yoghurt en melk vaak in glazen flessen kopen.
5. PP (Polypropeen)
Veiligheid:
Relatief veilig
Veelal gebruikt voor:
Dezelfde doeleindes als polyethyleen plastics (zie nummer 1, 2 en 3). Bijvoorbeeld gebruikt voor ketchup flessen, yoghurt bakjes, margarine kuipjes, babyflessen, rietjes en wegwerpluiers. In de foto hiernaast zie je een close-up van een Blue Band margarine kuipje.
Risico’s:
Een van de veiligste plastic soorten. Maar ook hier is een onderzoek geweest dat deze plastic mogelijk stoffen lekt, in dit geval oleamide. Maar dit wordt nog onvoldoende onderbouwd door andere onderzoeken.
Hoe vermijden?
Sommige producten kan je in de supermarkt ook in een glazen verpakking kopen. Denk aan ketchup, en mayonaise. Koop voor je baby een babyfles gemaakt van glas.
6. PS (Polystyreen)
Veiligheid:
Volledig vermijden
Veelal gebruikt voor:
Wegwerp bestek, wegwerp-frietbakjes, CD’s & DVD’s, fietshelmen, kledinghangers, vleesschaaltjes (waarop vlees in de supermarkt ligt), groenteverpakkingen (zie het champignonbakje op de foto hiernaast), piepschuim, plantentrays en isolatiemateriaal gebruikt voor de bouw van huizen.
Risico’s:
De boosdoeners hier zijn “styreen” en “benzeen”. Meerdere onderzoeken hebben uitgewezen dat deze stoffen kankerverwekkend en hormoonverstorend zijn. Hormoonverstoringen kunnen o.a. leiden tot onvruchtbaarheid.
Hoe vermijden?
Wanneer je friet haalt bij de friettent zijn deze bijbehorende wegwerpbakjes niet te vermijden. Je kan zelf thuis frietbakken om deze bakjes te ontwijken. Wegwerpbestek van plastic is inmiddels verboden in de EU. Vleesschaaltjes voor vleeswaren kan je vermijden door… geen vleesbeleg meer te eten 🙂 Haal zoveel mogelijk groente (denk aan bovenstaande champignons) en fruit op de markt en koop ze daar los en doe ze in een eigen zak/verpakking.
7. Overige plasticsoorten (o.a. polycarbonaat)
Veiligheid:
(Volledig) vermijden
Veelal gebruikt voor:
Niet alle plastic soorten vallen onder een van de bovengenoemde categorieën. Dus daar is nummer 7 voor in het leven geroepen. Nummer 7 is de grote vergaarbak van alle overgebleven soorten. Hier vallen de afbreekbare (biologische) plasticsoorten onder en ook ABS (gebruikt door Lego en voor sommige Mepal broodtrommels en drinkbekers). Maar ook plastic zoals polycarbonaat (PC) dat BPA en BPS bevat. Hiernaast zie je een foto van een plastic rijstverpakking (biologische rijst van de Lidl) met code 7.
Risico’s
Over de gezondheidsrisico’s BPA en BPS heb ik al veel geschreven. Maar het is niet zeker dat nummer 7 plastic altijd BPA en/of BPS bevat. PES (polyethersulfon) wordt vaak als vervanger van polycarbonaat gebruikt en deze bevat vaak BPS (de vervanger van BPA). Bij het verwarmen van ABS kunnen Vluchtige Organische Stoffen (VOS) vrijkomen.
Conclusie
Loop eens een rondje door je keuken. Kijk op voedselverpakkingen in de voorraadkast en koelkast wat erop staat. Op sommige verpakkingen staat helemaal geen nummer op. Dat roept direct vraagtekens bij mij op. Ik kwam bij een rondje 2 verpakkingen tegen van de Lidl met een nummer 7 erop (koffiebonen verpakkingen en de biologische rijst). De champignons van de Plus supermarkt zitten in een kunststofbakje met code 6. Ook niet iets om vrolijk van te worden.
Ook interessant:
Babyflessen van glas of plastic?
Thee drinken zonder BPA
Wat is BPS?
Zijn siliconen een alternatief voor plastic?
Broodtrommel zonder BPA en plastic
Bronnen:
www.ncbi.nlm.nih.gov
www.ejnet.org
plastics.americanchemistry.com
Goede dag,
Ik wil een grondzeil (materiaal HDPE LDPE en PP) kopen voor onder onze tent (bisonyl bodem),
en vraag mij af of in die drie stoffen weekmakers zitten, die het bisonyl kunnen aantasten.
Bisonyl is een hoogwaardig kunststof dat door de fabrikanten van hoogwaardige tenten (De Waard, ESVO, Karsten etc.) als ‘tentvloer’ toegepast wordt.
Ik stel uw reactie zeer op prijs.
Bij voorbaat dank.
Hans Pollemans
In de praktijk worden doorgaans allerlei mixvormen en additieven gebruikt. Bijvoorbeeld om de afbreekbaarheid te versnellen. Of green-PE uit suikerriet gemengd met standaard soorten plastic. Vaak worden die gewoon als LDPE-4 of 5 aangemerkt.
Beste zonder bpa.nl,
excuus op voorhand voor de aantal dingen die mij te binnen schoten bij mijn werkelijke vraag 😉
Top deze site,
Mijn vraag is hoe kan het dat fabrikanten van b.v. bakplaten etc kunnen blijven aangeven dat PTFE en dergelijke geen gevaar opleveren bij verhitting maar wel als het te heet gaat worden? bij normaal gebruik!?? hoe vaag wil je het hebben!
ik copy even een antwoord van een bekend bedrijf op een vraag op hun site over dit:
“Anti-aanbaklagen worden in basis gemaakt van PTFE. PTFE staat bij normaal gebruik voor toepassing op bak- en braadapparaten niet bekend als een gevaarlijke stof. Deze stof is de basis van bekende merk-coatings zoals Teflon, Daikin, Whitford enz. ….. gebruikt coatings van het merk Daikin. Bij de productie van PTFE werd vroeger een gevaarlijke stof gebruikt, PFOA. Deze stof wordt echter al jaren niet meer toegepast. Daarnaast komt PFOA vrij bij de productie van PTFE, maar daarna niet meer bij gebruik van een bak- of braadproduct waar PTFE op toegepast is. Echter nogmaals, ook bij de productie van PTFE wordt geen PFOA meer gebruikt. Kortom, de anti-aanbaklaag van de….. producten is volkomen onschadelijk.”
Ik blijf dit raar vinden, ze bieden wel een RVS waterkoker aan, en ga zo even kijken in de winkel of ze bij Blok er een hebben staan die ik aan de binnenkant kan bekijken (deksel eraf halen, soms mag t niet) hoop dat deze waterkoker van Bourgini… ach toch naam genoemd 😀
wel gezond is, op het handvat na helaas, maar ja het is een begin.
Misschien kunnen jullie de Philips Eco Consious edition serie erbij zetten van Bio plastic gemaakt! geweldig initiatief! uiteraard met commercieel belang het zij zo..toch gaat het de goede richting op.
(prijs is mij helaas nog te hoog, zou ik meer budget hebben zou ik het zeker doen)
ach en ik zoek al maanden werkelijk naar een gif vrije bakplaat voor een kleine oven van AEG, iemand een idee?, dit valt echt niet mee om te vinden.
p.s. ik vind het geweldig om steeds meer mensen bewust bezig te zien met de omgeving en gezondheid, nu nog standaard in lessen op school en dan komen we ergens.
vriendelijke groet aan alle bewuste mensen,
😉 Sjors
Hoi, bedankt voor je uitgebreide reactie! Ja de lijn van Philips klinkt mooi omdat het niet van plastic is gemaakt. Maar het blijft vaag wat er nu precies in zit en of je in dit materiaal water wilt koken. Een veilig materiaal voor bakplaat is gietijzer, maar dat zal onvindbaar zijn voor een kleine oven… Lees hier meer over gietijzer: https://zonderbpa.nl/siliconen-veilig-alternatief-plastic/
Nummer 9 is ABS, waar meeste LEGO van gemaakt is. Dit is zonder BPA, maar is het veilig?
ABS valt in de EU onder nummer 7. En krijgt soms een eigen recyclingvermelding met de afkorting ABS. In de VS wordt nummer 9 toegekend aan ABS: https://recyclenation.com/2015/03/what-do-numbers-mean-recycling-codes-explained/ In de VS zijn bedrijven verplicht om plasticcoderingen op producten te melden, in Europa niet. ABS is een van de veiligere plasticsoorten. Ik zou kinderen er alleen niet aan laten likken/sabbelen. Omdat ABS geen 100% duidelijke samenstelling heeft en er additieven aan toegevoegd kunnen worden. Bij het verwarmen van ABS kan er VOS (Vluchtige Organische Stoffen) vrij komen. Maar de meeste kinderen verwarmen hun Lego niet tijdens het spelen 😉
Beste,
uit noodzaak moesten wij onze kledij 2 jaar bewaren in dozen. Helaas heb ik toen gekozen voor plastic boxen van ‘den Action’… nu we de kledij kunnen uitpakken hangt er een specifiek geurtje aan en vroeg ik mij af of er niet teveel vluchtige stofjes uit het pvc in het textiel waren ‘geslopen’. Zie ik spoken of kan dit effectief het geval zijn en zo ja, is een wasbeurt voldoende om deze stoffen eruit te halen?
Alvast bedankt voor een antwoordje.
Groetjes,
Leen
Hoi Leen, geen idee eerlijk gezegd. Ik probeer artikelen en antwoorden te onderbouwen met onderzoeken en data. En dat kan ik in dit geval niet. Als ik het persoonlijk zou meemaken, zou ik eerst kijken naar de plasticsoort. Zijn de boxen echt gemaakt van PVC? Soms staat er een code/logo op de onderkant van de plastic opbergbox. Hier vind je overzicht van de codes en een uitleg: https://zonderbpa.nl/soorten-plastic-veilig-vermijden/ Bij nieuwe kleding wordt geadviseerd om deze eerst te wassen voor het dragen, om eventuele chemicaliën te verwijderen. Als je kijkt naar meubels (denk aan banken en sofa’s) dan deze worden behandeld met chemicaliën om schimmel enz. te voorkomen. Hiervoor wordt geadviseerd om de ruimte waarin je ze plaatst regelmatig te luchten. Totdat de VOS (vluchtige organische stoffen) zijn verdwenen. Dus ik zou er een combi van maken: de kleding wassen en daarna buiten ophangen om te drogen. Maar nogmaals dit is mijn buikgevoel en niet onderbouwd met feiten 🙂
Beste,
Enig idee waar een plastic zakje van de markt / of een plastic tas die je koopt bij een supermarkt van gemaakt is?
Hoi Evelien, bedoel je plastic zakken die je kan kopen aan de kassa van de supermarkt?